Φορολογική αμνηστία ή απλά φοροεισπρακτική αχρηστία

Τελευταία ανακαλύψαμε ότι στην Ελλάδα κινείται μαύρο χρήμα.

Τελευταία; Ίσως όχι. Τελευταία όμως ανακάλυψε και η πολιτική ηγεσία ότι κινείται μαύρο χρήμα. Ξαφνικά πέσαν από τα σύννεφα οι πολιτικοί συνεργάτες του Τσοχατζόπουλου όταν έμαθαν ότι είχε σπίτι στην Αρεοπαγίτου. Όλοι τον καταδικάζουν. Και αναρωτιέμαι, τόσο ξαφνικά το απέκτησε αυτό το σπίτι; Ή ξαφνικά το πήραν όλοι είδηση;

Εθελοτυφλία είναι η λέξη που αρμόζει στη συγκεκριμένη περίπτωση. Έκαναν τα στραβά μάτια, μιας και δεν τους άγγιζε. Αυτοί είναι οι αναίσχυντοι πολιτικοί.

Ευτυχώς που εμείς σαν καλοί πολίτες τους βρίζουμε και τους καταδικάζουμε. Και μετά έχουμε όλοι την συνείδησή μας καθαρή. Γιατί για το μαύρο χρήμα φταίνε οι πολιτικοί και οι μεγαλοεπιχειρηματίες. Οι υπόλοιποι προσπαθούμε να τα βγάλουμε πέρα με το νόμιμο χρήμα.

Πόσο αλήθεια είναι αυτό; Πόσο αθώοι είμαστε; Ας το δούμε ένα παράδειγμα. Το παράδειγμα του συμπαθέστατου υδραυλικού που έρχεται να μας φτιάξει μία διαρροή στο σπίτι. Έρχεται, κάνει μία επισκευή στο σπίτι και παίρνει 100 ευρώ. Απόδειξη κόβει; Προφανώς όχι. Άρα αυτόματα το κράτος χάνει το 13% που είναι το ΦΠΑ που έπρεπε να του αποδοθεί. Δηλαδή 13 ευρώ. Έπειτα, αφού δεν έκοψε απόδειξη, δεν θα φορολογηθεί για τα χρήματα που εισέπραξε. Δηλαδή το κράτος θα χάσει και άλλο ένα 20-30% από τα 87 ευρώ που θα έπαιρνε όταν έκανε τη φορολογική του δήλωση ο αγαπητός υδραυλικός. Δηλαδή μιλάμε για 30-40 ευρώ. Και σε ένα κράτος το οποίο έχει ελλειμματικό προϋπολογισμό, δηλαδή αυτά τα λεφτά του λείπουν, θα αναγκαστεί να δανειστεί για να τα καλύψει, ας πούμε με επιτόκιο 4%. Άρα η ζημιά για το κράτος είναι της τάξης του 32-42% του τζίρου του υδραυλικού.

Για τα προϊόντα που ο ΦΠΑ είναι στο 23%, η ζημιά για το κράτος είναι 10 ποσοστιαίες μονάδες περισσότερες. Δηλαδή σχεδόν 50%. Δηλαδή για κάθε ευρώ που δίνουμε χωρίς απόδειξη, το κράτος χάνει χονδρικά 30-50 λεπτά. Με πρόχειρους υπολογισμούς και με την υπόθεση ότι ο καθένας δίνει το χρόνο 200 ευρώ χωρίς απόδειξη στις συναλλαγές του, αυτό ισοδυναμεί για 10 εκατομμύρια Έλληνες με 2 δισεκατομμύρια μαύρο χρήμα και κάτι λιγότερο από 1 δισεκατομμύριο ζημιά στο κράτος.

Και όλα αυτά με μετριοπαθείς υπολογισμούς. Αν σκεφτεί κανείς το πόσα επαγγέλματα δουλεύουν χωρίς αποδείξεις (συνεργεία αυτοκινήτων, δουλειές σπιτιού, ιδιαίτερα/φροντιστήρια, νυχτερινή διασκέδαση κλπ.) καταλαβαίνει εύκολα κανείς ότι η ζημιά του κράτους είναι πολλαπλάσια.

Και τώρα διαβάζουμε για τους τραγουδιστές που δηλώνουν λίγα χρήματα σαν εισόδημα και τα υπόλοιπα τα βάζουν σε εταιρείες που έχουν συστήσει. Νόμιμα. Και γινόμαστε έξαλλοι που με αυτή την κομπίνα γλιτώνουν φόρους. Όλοι λένε, νόμιμο, αλλά ηθικό; Εμείς ως θεματοφύλακες της ηθικής δεν τα ανεχόμαστε αυτά. Εξάλλου κάθε φορά που θα μας έλεγε κάποιος: "Άκου τι να κάνεις για να γλιτώσεις φόρους απολύτως νόμιμα", εμείς θα τον κοιτάζαμε με αποστροφή.

Φυσικά, σε όλα αυτά φταίει η απίστευτη φοροεισπρακτική ανικανότητα του κράτους. Από τον ελλιπή έλεγχο μέχρι την δαιδαλώδη και γεμάτη τρύπες νομοθεσία. Και μάλιστα, η φοροεισπρακτική ανικανότητα είναι τέτοια, που διαβάζω σκέφτονται (link), να φορολογήσουν το μαύρο χρήμα με 5% και να δώσουν αμνηστία στους φοροφυγάδες. Ναι, με 5%, από το 40% που δικαιούταν το κράτος κανονικά. "Εξοντωτικό" πρόστιμο. Άλλο ένα κίνητρο για φοροδιαφυγή θα έλεγα εγώ. Γιατί να κόψεις απόδειξη και να δηλώσεις κάτι, ώστε να πληρώσεις συνολικά ένα 40% στο κράτος, όταν μπορείς να μην κόψεις απόδειξη και κάποια στιγμή ύστερα από μερικά χρόνια να σου ζητήσει το κράτος το 5%;

Και όλους αυτούς τους πολιτικούς που εμείς βρίζουμε γιατί εγκαθίδρυσαν αυτό το κράτος, το οποίο δεν μπορεί να λειτουργήσει με τους νόμους κανενός οικονομικού συστήματος, τους τιμωρούμε με την εσχάτη των ποινών, τους ξαναψηφίζουμε. Σαν να έχουμε μία baby sitter που να προσέχει τα παιδιά μας και ενώ ξέρουμε ότι τα δέρνει, να την χτυπάμε με το φιλικό ταπ-ταπ στην πλάτη λέγοντάς της: "Μπράβο, μπορεί να μην τα κατάφερες τόσο καλά, αλλά συνέχισε να τα προσέχεις εσύ."

Κι η Ελλάδα κύριε; Δεν είναι; Γιατί;

Εκπληκτικό το νέο τηλεοπτικό spot της Νέας Δημοκρατίας:

Η αγωνία ενός παιδιού του μέλλοντος να μάθει. Γιατί η Ελλάδα δεν είναι στο ευρώ. Ο δάσκαλος άφωνος δεν μπορεί να απαντήσει. Ίσως δε θέλει να απαντήσει. Αν ήθελε να απαντήσει όμως φαντάζομαι θα έλεγε μάλλον κάποια από τα παρακάτω:

1. Γιατί έπρεπε να διορίσει τους γονείς σας που ψήφισαν πιστά το κόμμα στο δημόσιο, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχαν θέσεις και φυσικά παρά το γεγονός ότι δεν είχαν τα προσόντα ακόμα και για τη θέση που προσελήφθησαν.
2. Γιατί οι γονείς μου βγήκαν στη σύνταξη στα 50.
3. Συγγνώμη δεν σε άκουσα καλά. Ξέρεις παίρνω και επίδομα αναπηρίας γιατί δεν ακούω.
4. Γιατί όσοι από τους γονείς σας δοκίμασαν να ανοίξουν μία επιχείρηση πολεμήθηκαν από το κράτος. Έτσι ώστε να μην δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας. Γιατί έπρεπε να πληρώσουν πρώτα το κράτος, ακόμα και όταν το κράτος τους χρώσταγε τα δεκαπλάσια επί σειρά ετών. Γιατί έπρεπε να οδηγηθούν στο μαρασμό και να καταδικαστούν να κλείσουν οι επιχειρήσεις τους μιας και ο ιδιώτης είναι πάντα εχθρός του κράτους.
5. Γιατί όσοι τελικά από τους γονείς σας τώρα πια έχουν επιχείρηση, κατάφεραν να επιβιώσουν φοροδιαφεύγοντας και προσλαμβάνοντας κόσμο παράνομα, χωρίς να πληρώνουν εισφορές.
6. Γιατί τόσα χρόνια ΠΑΣΟΚ και ΝΔ είχαν κατορθώσει να φτάσουν την ανταγωνιστικότητα της χώρας στην προτελευταία θέση παγκοσμίως.
7. Γιατί οι αγροτικές επιδοτήσεις γινόντουσαν Porsche Cayenne.
8. Γιατί ο κύριος Άκης αγόρασε μερικά παραπάνω υποβρυχιάκια.

Χωρίς να υποστηρίζω το ΣΥΡΙΖΑ, μία σωστή απάντηση θα πρέπει να περιλαμβάνει και τις ρίζες του προβλήματος. Γιατί ακόμα και αν βγει ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές και τελικά βγούμε από το ευρώ, δεν θα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ που μας οδηγούσε επί 30 χρόνια στο χείλος του γκρεμού. Σίγουρα, αν βγούμε από το ευρώ θα γίνει συνυπεύθυνος ο cool Αλέξης, αλλά μόνο ένα παιδί που δεν έχει αναμνήσεις θα τον αναφέρει ως τον μόνο υπεύθυνο.

Μήπως όμως και οι ψηφοφόροι έχουν μνήμη χρυσόψαρου; Ίσως. Αν είναι αλήθεια, τότε το τηλεοπτικό spot της ΝΔ έχει πετύχει πλήρως το σκοπό του.

Η απλή αναλογική και ο Ιωάννης Μελισσανίδης

Είναι γνωστό ότι ο Έλληνας δεν ξέρει τι θέλει. Ή μάλλον ακόμα σωστότερα, ο κάθε Έλληνας θέλει κάτι διαφορετικό. Ο κάθε Έλληνας έχει δικό του όραμα διακυβέρνησης της χώρας.

Προς Θεού, δεν είναι κακό να έχει ο καθένας άποψη. Αλλά ένα βασικό που δεν έχει μάθει ο Έλληνας είναι το για ποια πράγματα μπορεί και έχει τις γνώσεις να έχει άποψη. Διαβάζουμε όλοι ένα άρθρο για την οικονομία και ξαφνικά γίναμε οικονομολόγοι. Διαβάζουμε μετά στην εφημερίδα για τους λαθρομετανάστες και αυτόματα έχουμε δικές μας προτάσεις για την εξωτερική πολιτική της χώρας. Έτσι, όλοι έχουμε άποψη επί παντός επιστητού. Άποψη την οποία δεν διαπραγματευόμαστε σχεδόν με τίποτα, την υπερασπιζόμαστε με φανατισμό και θεωρούμε όλους τους υπόλοιπους ηλίθιους. Κι όμως, είμαστε ο ίδιος λαός που λέει ότι η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια. Αλλά φυσικά, πάντα όλοι οι άλλοι είναι οι ημιμαθείς. Εμείς είμαστε σίγουροι για τον εαυτό μας ότι ξέρουμε τα πάντα.

Γι'αυτό και είναι μεγάλο λάθος να αλλάξεις ή να υποχωρήσεις σε κάποια από τις απόψεις σου. Είναι ταμπού στην Ελλάδα η αλλαγή άποψης. Χαρακτηρίζεσαι αυτόματα Μελισσανίδης για τις κωλοτούμπες που κάνεις. Ακόμα και οι συνεργασίες ονομάζονται κωλοτούμπες. Με τους φίλους σου να συζητήσεις, είναι απίθανο να τους αλλάξεις άποψη ή να συμφωνήσετε σε κάτι πολιτικό αν προέρχεστε από διαφορετικούς ιδεολογικούς χώρους.

Ταυτόχρονα, ο ίδιος λαός μιλάει για τον απαράδεκτο νόμο της ενισχυμένης αναλογικής. Για την ανάγκη της απλής αναλογικής. Μίας απλής αναλογικής που θα απαιτούσε 4-5, ίσως και παραπάνω κόμματα να συμφωνήσουν για να σχηματιστεί κυβέρνηση. Οι περισσότεροι Έλληνες συμφωνούν ότι πρέπει να συνεργαστούν τα κόμματα. Όμως ο καθένας φαντάζεται μία διαφορετική συνεργασία, μία συνεργασία που το κόμμα που υποστηρίζει θα εφαρμόζει τα μέτρα που θέλει και τα υπόλοιπα κόμματα απλά θα συμφωνούν. Είναι αυτή συνεργασία όμως;

Δυστυχώς, όσο και να μη μας αρέσει, θα πρέπει να μάθουμε να συνεργαζόμαστε. Να επανεξετάσουμε όλοι τις κόκκινες γραμμές μας. Γιατί αν πχ μία παρέα 12 ατόμων αποφασίσει ότι θέλει να πάει διακοπές (όλοι μαζί οπωσδήποτε), οι 4 θέλουν να πάνε στη Μύκονο, οι 4 στη Μήλο και οι 4 στη Ρώμη, αν κανείς δεν αναθεωρήσει, δεν θα πάει κανείς διακοπές. Κατ'αναλογία, αν χωρίσουμε τον πληθυσμό σε διαφορετικές αδιαπραγμάτευτες απόψεις, με καμία να μην επικρατεί, δεν θα έχουμε ποτέ κυβέρνηση. Όχι, δεν είναι κάθε συνεργασία κωλοτούμπα. Ούτε εξυπηρετούνται στο ακέραιο οι αντιλήψεις όλων των συμμετεχόντων σε κάθε συνεργασία. Υπάρχει συμβιβασμός.

Δε χρειάζεται να γίνεις Μελισσανίδης για να συνεργαστείς. Μπορείς να διατηρήσεις τις απόψεις σου ακέραιες. Όμως οφείλεις να αποδεχτείς ότι δε θα υλοποιηθούν όλες οι απόψεις σου στο ακέραιο. Γιατί αλλιώς δε συνεργάζεσαι, απλά υποκρίνεσαι ότι συνεργάζεσαι. Όπως ακριβώς έκαναν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ με την κυβέρνηση Παπαδήμου. Γι'αυτό και όσα μέτρα δεν είχαν άμεσο εισπρακτικό χαρακτήρα δεν έγιναν ποτέ. Γι'αυτό και το δημόσιο ακόμα δεν έχει μεταρρυθμιστεί. Γι'αυτό και τα κλειστά επαγγέλματα δεν άνοιξαν ποτέ. Γι'αυτό και ακόμα εισπράττονται επιδόματα πλυσίματος χεριών στον ΟΣΕ.

Αν όντως θέλουμε την απλή αναλογική, θα πρέπει να καταλάβουμε τι σημαίνει να συνεργάζεσαι και τι κωλοτούμπες μπορεί να χρειαστεί να κάνεις για την επιτυχία μίας συνεργασίας.

Η έλλειψη ιδεολογικής ταυτότητας

Ήταν σαφές το μήνυμα από τις κάλπες. Ο κόσμος ζητάει μία αλλαγή. Κάτι δεν πάει καλά φωνάζει. Για το τι είναι αυτό που δεν πάει καλά όμως δεν υπάρχει συμφωνία εκτός από ένα πράγμα: το μνημόνιο.

Σε μία ύστατη προσπάθεια λαϊκισμού, Βενιζέλος και Σαμαράς υπόσχονται αναδιαπραγμάτευση του μνημονίου. Ενός μνημονίου που αυτοί υπέγραψαν ύστερα από διαπραγματεύσεις. Άρα, αφού και οι ίδιοι ομολογούν ότι τα πήγαν χάλια στις διαπραγματεύσεις και χρειάζεται αναδιαπραγμάτευση το μνημόνιο, γιατί ζητάνε εξουσιοδότηση για αναδιαπραγμάτευση; Αφού απεδείχθη ότι δεν είναι καλοί διαπραγματευτές.

Από την άλλη ο Τσίπρας και ο Κουβέλης θέλουν την καταγγελία του αντιλαϊκού μνημονίου. Μία καταγγελία του μνημονίου και παραμονή παράλληλα στην ευρωζώνη (χωρίς να είναι αυτοσκοπός). Θέλουν μία αριστερή διακυβέρνηση, μία αριστερή πολιτική μέσα σε μία φιλελεύθερη οικονομική ένωση, όπως η ζώνη του Ευρώ. Κατά την άποψή μου, μάλλον ρομαντική θεώρηση, αν όχι λαϊκιστική. Είναι σαν να προσπαθούμε να κρατηθούμε ζωντανοί σε μία μάχη όπου όλοι οι άλλοι πηγαίνουν με όπλα και εμείς με γυμνά χέρια. Ο μόνος τρόπος να κρατηθούμε ζωντανοί είναι να αλλάξουμε τους κανόνες και να απαγορεύσουμε τα όπλα. Ή να αποχωρήσουμε από το παιχνίδι.

Ναι, είναι τόσο ουτοπικό να νομίζεις ότι σε μία φιλελεύθερη ένωση μπορείς να έχεις τους ζηλευτούς ρυθμούς ανάπτυξης των κρατών που επί χρόνια δουλεύουν με φιλελεύθερες πρακτικές, όταν σαν χώρα επί χρόνια αντιμετωπίζεις την ιδιωτική πρωτοβουλία σαν εχθρό και όταν ζητάς την κρατικοποίηση εταιρειών. Θα πρέπει ίσως να συνειδητοποιήσουν ότι ναι, υπάρχει δρόμος ευρωπαϊκός εκτός του παρόντος μνημονίου. Αλλά στην παρούσα Ευρώπη, θα είναι πάλι ένας φιλελεύθερος δρόμος.

Ο άλλος αντιμνημονιακός, Πάνος Καμμένος, στην ίδια ακριβώς μάχη πηγαίνει με πλαστικά όπλα - σαν αυτά που παίζουν τα παιδιά. Δεν τον ενοχλεί ο φιλελευθερισμός ακριβώς, δεν θέλει αριστερή πολιτική, δεν ξέρει τι θέλει. Αυτός μάλλον ζει σε κάποιο παράλληλο σύμπαν.

Και τα δύο κόμματα που έφεραν την Ελλάδα εκεί που είναι τώρα το χαβά τους. Το ΠΑΣΟΚ ακόμα απορώ πώς είναι δυνατόν να έχει τη λέξη σοσιαλιστικό στο όνομά του. Εκτός αν το μνημόνιο είναι όντως προϊόν σοσιαλισμού. Εκτός αν οι απόψεις που ακούγονται είναι σοσιαλιστικές.

Ο Σαμαράς από την άλλη καλεί σε συμπαράταξη την κεντροδεξιά. Ποια κεντροδεξιά; Τι θα πει κεντροδεξιά; Είναι ο φιλελευθερισμός του Μάνου και του Χατζηδάκη; Ή είναι ο εθνικισμός του Βορίδη και του Καρατζαφέρη; Πώς μπορούν άνθρωποι με τόσο διαφορετικές απόψεις να βρίσκονται στην ίδια στέγη; Πώς μπορεί κάποιος ο οποίος έριξε τη μοναδική καθαρά φιλελεύθερη κυβέρνηση πριν από 20 χρόνια, να θέλει τώρα να ηγηθεί μίας φιλελεύθερης κεντροδεξιάς;

Και τα δύο αυτά κόμματα πάσχουν από κρίση ταυτότητας. Και τα δύο χρειάζεται να αυτοπροσδιοριστούν ή, αν δεν το θέλουν, να διαλυθούν. Να μαζευτούν μαζί οι Σοσιαλιστές και να προσχωρήσουν στον Κουβέλη ή στον Σύριζα (ή να φτιάξουν δικό τους κόμμα), οι φιλελεύθεροι/τεχνοκράτες αντίστοιχα στον Μάνο ή στη Μπάκογιάννη (ή να φτιάξουν δικό τους κόμμα) και οι εθνικιστές στον Καμμένο ή στον Καρατζαφέρη (ή να φτιάξουν δικό τους κόμμα).

Κλείνοντας, υπάρχει θέμα ιδεολογικής καθαρότητας στην Ελλάδα. Και θα πρέπει ο καθένας να ξεκαθαρίσει τις επιθυμίες του και τις θέσεις του:

• Θέλουν ο Τσίπρας και ο Κουβέλης μία ευρωπαϊκή πορεία σε μία φιλελεύθερη Ευρώπη;
• Είναι το ΠΑΣΟΚ σοσιαλιστικό;
• Ποια κεντροδεξιά πρεσβεύει η ΝΔ;
• Τι ακριβώς πρεσβεύει ο Καμμένος;

Εκ-λογικά συμπεράσματα

Είχα αρχίσει να πιστεύω ότι ο λαός όσο περνάνε τα χρόνια γίνεται σοφότερος. Ότι αυτή τη φορά ο λαϊκισμός, μετά το επικό "Λεφτά υπάρχουν" και πολλές δεκαετίες εκλογών που κερδίζονταν με τα μεγάλα "ΘΑ", δεν θα θριάμβευε σε αυτές τις εκλογές. Ότι αυτή τη φορά ο λαός θα διαφοροποιούσε τον τρόπο που ψήφιζε τόσα χρόνια.

Δυστυχώς διαψεύστηκα.

Με μεγάλη μου έκπληξη βλέπω το ΠΑΣΟΚ στο 13%. Το 13% των Ελλήνων λοιπόν ευχαριστεί το ΠΑΣΟΚ που με τόση προσήλωση έμεινε πιστό στις προεκλογικές του δεσμεύσεις. Που μοίρασε τα λεφτά που υπήρχαν και τα φάγαμε μαζί. Η Νέα Δημοκρατία από την άλλη στο 19%. Το 19% των Ελλήνων λοιπόν πιστεύει ότι "ισοδύναμα μέτρα υπάρχουν" και ότι "το μνημόνιο θα αναδιαπραγματευτεί". Το μνημόνιο που και οι δύο συμφώνησαν, αλλά τότε δε σκέφτηκε ο Αντωνάκης να εμφανίσει τα ισοδύναμα μέτρα και να διαπραγματευτεί.

Με μεγάλη μου έκπληξη είδα και τόσο το 10% των Ανεξάρτητων Ελλήνων όσο και το 6% της Δημοκρατικής Αριστεράς. Δύο κομμάτων, γεμάτα με υποψηφίους που προέρχονται από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Υποψηφίους - συνυπεύθυνους για το σημερινό αδιέξοδο. Υποψηφίους προσκολλημένους σε παλιότερες νοοτροπίες, τάζοντας ευρωπαϊκή πορεία και διασφαλισμένη θέση στο ευρώ, αλλά χωρίς να χρειαστεί να εξυπηρετηθούν τα δάνεια που έχει λάβει η χώρα.

Αθροίζοντάς τα λοιπόν, ένας στους δύο Έλληνες πιστεύει ότι αυτοί που οδήγησαν τη χώρα στο γκρεμό, αυτοί είναι οι ικανότεροι να τη βγάλουν κιόλας. Αυτό πραγματικά με ξεπερνάει. Ένας στους δύο Έλληνες πίστεψε για ακόμα μία φορά σε υποσχέσεις ή ξέχασε το πόσες υποσχέσεις δεν τηρήθηκαν. Άρα ένας στους δύο Έλληνες, όταν αγοράζει μία συσκευή που δεν δουλεύει όπως θα έπρεπε, θα την ξαναγόραζε ευχαρίστως, αν απλά άλλαζε περιτύλιγμα ή εμφανιζόταν σε νέα έκδοση.

Αυτή τη φορά δε βγήκε ο ακροδεξιός Καρατζαφέρης, που στις προηγούμενες εκλογές αποκαλούνταν από πολλούς φασίστας. Άλλαξε άποψη ο κόσμος; Μπα, μάλλον απλά απογοήτευσε τους ψηφοφόρους του, οι οποίοι αυτή τη φορά στράφηκαν σε πιο ριζοσπαστικές λύσεις, με το 7% των Ελλήνων να ψηφίζει τη Χρυσή Αυγή. Τη Χρυσή Αυγή που θα μας απαλλάξει από το πρόβλημα των μεταναστών επιτέλους. Πώς; Ίσως μετατρέποντας τα κέντρα μεταναστών τύπου "Αμυγδαλέζας" σε στρατόπεδα συγκέντρωσης τύπου "Auswitch".

Σίγουρα ο μεγάλος νικητής των εκλογών είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Σχεδόν 17% των Ελλήνων πιστεύουν σε μία ευρωπαϊκή αριστερή Ελλάδα μέσα στην Ευρώπη, χωρίς μνημόνια. Πώς όμως θα γίνει αυτό μέσα σε μία πλήρως φιλελευθεροποιημένη ευρωζώνη; Καιρός να το δούμε.

Πια αριστερά, 8.5% των Ελλήνων, ψηφίζοντας ΚΚΕ, πιστεύει σε μία τελείως διαφορετική Ελλάδα, έξω από τα συμφέροντα της Ευρώπης και άλλων αντίστοιχων πολιτικών. Με κάποιο εντελώς διαφορετικό σύστημα.

Μεγάλοι νικητές και ταυτόχρονα μεγάλοι χαμένοι τα μικρότερα κόμματα. Υπάρχει ένα 19% των Ελλήνων που πιστεύει ότι η λύση δε βρίσκεται στα κόμματα που εισέρχονται στη Βουλή. Όσο και ο νικητής των εκλογών! Αλλά δυστυχώς αυτό το 19% μένει ανέκφραστο μέσα στη Βουλή, τη στιγμή που το 19% της ΝΔ παίρνει ένα εκπληκτικό bonus 50 εδρών. Με τη βοήθεια της υπερ-ενισχυμένης αναλογικής. Ο φιλελευθερισμός θα μείνει εκτός Βουλής. Ανέκφραστος. Σε μία χώρα που θέλει (;) να διατηρηθεί σε μία φιλελεύθερη ευρωζώνη. Εκτός αν θα εκφραστεί από τον "φιλελεύθερο" Βορίδη, που ακόμα ανοίγει το κλειστό επάγγελμα των ταξιτζήδων.

Αυτή είναι και η συνολική εικόνα των Ελλήνων ψηφοφόρων. Ή μήπως όχι; Α, ναι, τα παραπάνω ποσοστά ήταν επί των ψηφισάντων. Γιατί για το 35% των Ελλήνων ψηφοφόρων η λύση βρίσκεται στο να μην πάμε να ψηφίσουμε. Πολλοί βρήκαν δικαιολογία στα έξοδα που απαιτούνταν για να πάνε να ψηφίσουν. Γιατί όμως δεν έχουν τα εκλογικά τους δικαιώματα εκεί που μένουν; Για να μην ερημώσει το χωριό τους στους αριθμούς; Για να ψηφίζουν υποψηφίους περιοχών στις οποίες δε διαμένουν;

Τα διδάγματα που πήρα από τις εκλογές τελικά είναι:

• Τον αράπη κι αν τον πλένεις το σαπούνι σου χαλάς. Οπότε καλύτερα διώξτον από τη χώρα.
• Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και την κακή του μέρα. Ένας στους δύο Έλληνες δεν πιστεύει σε αυτή την παροιμία.
• Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μην πεις. Εκτός αν είσαι πολιτικός.
• Πότε ο Γιάννης δεν μπορεί, πότε ο κώλος τον πονεί. Οπότε δεν πάει να ψηφίσει.
• Ή στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε. Ας έχουμε όμως στραβό το εκλογικό σύστημα για να είμαστε σίγουροι.

Ψήφος από το εξωτερικό; Σενάριο επιστημονικής φαντασίας...

Την ώρα που στις χώρες του "δυτικού κόσμου" η επιστολική ψήφος και η ψήφος από το εξωτερικό είναι συνήθης πρακτική, στην Ελλάδα δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει και σχεδόν ακούγεται σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Ελλάδας, Άρθρο 51, παράγραφος 4: "Οι βουλευτικές εκλογές διενεργούνται ταυτόχρονα σε ολόκληρη την Επικράτεια. Νόμος που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια. Ως προς τους εκλογείς αυτούς η αρχή της ταυτόχρονης διενέργειας των εκλογών δεν κωλύει την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον η καταμέτρηση και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων διενεργείται όποτε αυτό γίνεται και σε ολόκληρη την Επικράτεια."

Από αυτό το άρθρο του Συντάγματος είναι προφανές ότι (τουλάχιστον) τα δύο τρίτα του όλου αριθμού των βουλευτών δεν ενδιαφέρεται ή δεν ασχολείται με τα εκλογικά δικαιώματα όσων βρίσκονται έξω από την ελληνική Επικράτεια την ημέρα των εκλογών.

Γιατί; Θα μπορούσε κανείς να βρει αρκετές δικαιολογίες για να δικαιολογήσει το γεγονός ότι όσοι είναι εκτός Ελλάδος δεν έχουν λόγο να ψηφίζουν. Μπορεί να είναι αποκομμένοι από την ελληνική πραγματικότητα. Δεν έχουν τόσο εύκολη πρόσβαση στην "ενημέρωση" των ΜΜΕ της Ελλάδος. Δεν μπορούν να καταλάβουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα. Και πολλά άλλα.

Πόσο λογικά επιχειρήματα είναι αυτά; Μάλλον καθόλου. Μήπως ο βασικός λόγος είναι το να μπορούν να ελέγχουν το ποιοι από το εξωτερικό μπορούν να ψηφίζουν; Όποιος έχει υπάρξει στο εξωτερικό σε προηγούμενες εκλογές, σίγουρα θα έχει ακούσει για τα εισιτήρια που δίνουν τα κόμματα στους ψηφοφόρους τους. Ανάλογα με την εκλογική σου προτίμηση είχες διαφορετικό εκπρόσωπο να πάρεις τηλέφωνο για να σου βρει εισιτήριο. Έτσι ήταν σίγουροι ότι όσοι από το εξωτερικό ψηφίσουν, θα ψηφίσουν αυτούς. Όσοι δεν τους ψηφίζουν, ας μην ψηφίσουν.

Γιατί όμως είναι σημαντικό να μπορούν να ψηφίζουν όσοι βρίσκονται στο εξωτερικό; Υπάρχει φυσικά το προφανές: ότι είναι δικαίωμά τους. Από τη στιγμή που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους, θα έπρεπε να μπορούν να εξασκήσουν αυτό το δικαίωμα.

Εντάξει, αλλά αφού είναι στο εξωτερικό, τι τους νοιάζει τι γίνεται στην Ελλάδα; Τους νοιάζει και τους παρανοιάζει. Γιατί είναι στην πλειονότητά τους Έλληνες που έφυγαν από την Ελλάδα όχι γιατί το ήθελαν, αλλά γιατί ουσιαστικά αναγκάστηκαν. Για να σπουδάσουν ή να συνεχίσουν τις σπουδές τους, μιας και το ελληνικό πανεπιστήμιο δεν μπορούσε να τους προσφέρει αυτό που ήθελαν. Για να βρουν μία θέση εργασίας με την αξία τους, χωρίς να χρειάζονται κάποιο μέσο. Γιατί για μία θέση (ακόμα και καλοπληρωμένη) στο σημερινό ελληνικό δημόσιο ίσως παραείναι ικανοί και μορφωμένοι.

Είναι όμως οι ίδιοι Έλληνες, οι οποίοι σε μία Ελλάδα διαφορετική θα γύριζαν με το πρώτο αεροπλάνο. Σε μία Ελλάδα αξιοκρατίας, σε μία Ελλάδα που δε χρειαζόταν να σκαρφίζονται λαμογιές για να επιβιώσουν, σε μία Ελλάδα που θα μπορούσε να ικανοποιήσει τις φιλοδοξίες τους, αντί να τους στέλνει εκτός Ελλάδος. Γιατί όταν αυτοί δεν περισσεύουν σε πολύ πιο αναπτυγμένες και ανταγωνιστικές χώρες, όταν κατέχουν υψηλόβαθμες θέσεις σε πολυεθνικές, όταν γίνονται καθηγητές στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, σίγουρα δεν περισσεύουν από την Ελλάδα.

Είναι οι Έλληνες που θέλουν περισσότερο ίσως από τον καθένα να αλλάξει η Ελλάδα, να γυρίσει σελίδα και να γίνει επιτέλους μία αναπτυγμένη χώρα του δυτικού κόσμου. Να μπορέσει να τους προσφέρει συνθήκες αντίστοιχες με αυτές που τους προσφέρει η χώρα που βρίσκονται.

Ώστε να μπορέσουν να μπουν στο πρώτο αεροπλάνο και να γυρίσουν πίσω.

Ψήφος: Δικαίωμα ή υποχρέωση;

Τι σημαίνει το δικαίωμα στην ψήφο; Πώς το εκμεταλλεύεται ο πολίτης; Ποια είναι τα κριτήρια που ψηφίζει στις εκλογές;
Σε γενικές γραμμές διάφορα. Μεταξύ άλλων είναι τα παρακάτω:

• Πολιτικά κατά παράδοση

Πολιτικά κατά παράδοση ψηφίζουν όσοι σε κάποια φάση της ζωής τους ψήφισαν ένα κόμμα, είτε επειδή διάβασαν τις θέσεις του και συμφώνησαν τότε, είτε επειδή ήξεραν κάποιον υποψήφιο, είτε επειδή παραδοσιακά η οικογένειά τους ψήφιζε το κόμμα και στη συνέχεια ταυτίστηκαν με το κόμμα αυτό. Είναι αυτοί που ακόμα και ολοκληρωτική καταστροφή της χώρας (προφανώς με μία δόση υπερβολής) να προτείνει το κόμμα θα το ψηφίσουν.

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ψηφίζουν και από αδράνεια, μιας και ψήφισαν το ίδιο κόμμα και παλιότερα - αυτό ξέρουν, αυτό εμπιστεύονται -. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται και όσοι έχουν προσαρμόσει τις προσωπικές τους αντιλήψεις ώστε να ταυτιστούν με αυτές του κόμματος και οι οποίοι πολλάκις δεν έχουν άποψη για κάποιο θέμα (ή επιφυλλάσσονται να πάρουν θέση) προτού διαβάσουν τη θέση του κόμματος.

• Γνωριμία / αίσθηση οικειότητας

Ανέκαθεν ψήφιζε μεγάλο μέρος του πληθυσμού σύμφωνα με τις γνωριμίες που έχει. Αν κατεβαίνει ένας φίλος σου, θα τον στηρίξεις κλπ. Αυτή η συνήθεια προεκτείνεται συχνά και σε άτομα με τα οποία αισθάνεται κανείς οικείος, όπως για παράδειγμα τραγουδιστές, ηθοποιούς, διάσημους γενικά. Και στις δύο περιπτώσεις ο ψηφοφόρος, αισθανόμενος ότι "ξέρει" τον υποψήφιο, για κάποιο λόγο πείθεται ότι η πολιτική του δράση θα βοηθήσει και τον τόπο να προοδεύσει.

Αυτή η λογική είναι ακριβώς η ίδια λογική που ψηφίζαμε στο δημοτικό και στο γυμνάσιο για το προεδρείο της τάξης ή το 15μελές. Υποτίθεται ότι βγαίνοντας από το σχολείο κάποιος είναι αρκετά ώριμος για να μην το κάνει αυτό. Αλλιώς θα ψήφιζαν και οι ανήλικοι.
Φυσικά, σε αυτή την κατηγορία εμπίπτουν και οι ρουσφετολογικές ψήφοι, που μέσω κάποιας γνωριμίας οι ψηφίζοντες προσπαθούν να έχουν κάποια "διευκόλυνση".

• Διαμαρτυρία

Αρκετός κόσμος αισθάνεται την ανάγκη να διαμαρτυρηθεί. Πάντα. Και πώς διαμαρτύρεται; Είτε απέχοντας από τις εκλογές, είτε ψηφίζοντας άκυρο, είτε ψηφίζοντας κάποιο κόμμα στην τύχη γιατί αισθάνεται απογοήτευση από τα υπόλοιπα.

Είναι φυσιολογικό ο κόσμος να θέλει να διαμαρτυρηθεί. Ιδίως στο σημείο που έχουμε φτάσει ως χώρα. Αλλά η λύση σίγουρα δεν είναι η αποχή, ούτε η άκυρη ψήφος, ούτε η τυχαία ψήφος. Η λύση δίνεται από το πολιτικό σύστημα. Υπάρχουν πολλά υποψήφια κόμματα. Κάποιο θα έχει απόψεις κοντινότερες σε αυτές του διαμαρτυρόμενου. Ψηφίζοντάς το, αυτόματα η ψήφος γίνεται από ψήφος διαμαρτυρίας, θετική ψήφος σε κάποιο κόμμα. Και ακόμα και αν δεν υπάρχει κόμμα το οποίο να εκφράζει την άποψη του διαμαρτυρομένου, υπάρχει πάντα το δικαίωμα του εκλέγεσθαι. Εξάλλου, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι εκλογές είναι η μοναδική ευκαιρία να επιλέξουμε αυτόν που θα μας αντιπροσωπεύσει καλύτερα.

• Ψήφος σε κόμμα εξουσίας / που θα βγει σίγουρα
  

 Αυτό είναι πάλι πολύ συχνό. Κανείς δε θέλει να είναι με τους χαμένους. Συχνά ακούς, καλά τα λέει αυτός, αλλά δε βγαίνει, οπότε θα ψηφίσω τον άλλον που δεν τα λέει τόσο καλά, αλλά βγαίνει. Γιατί; Ποτέ δεν το κατάλαβα. Προφανώς σε κανέναν δεν αρέσει να είναι στους χαμένους, αλλά είναι πραγματικά με τους νικητές, με τους οποίους δε συμφωνεί και τόσο, κάποιος που τους ψήφισε επειδή απλά ήξερε ότι έβγαιναν; Ή μήπως αυτοί είναι οι νικητές και αυτός ο χαμένος;

• Θέσεις κόμματος / υποψηφίων
  

Θεωρητικά αυτός θα έπρεπε να είναι ο μοναδικός λόγος για να διαλέξει κανείς ποιον πρέπει να ψηφίσει. Αλλά τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά στην πραγματικότητα. Πρώτα απ'όλα οι θέσεις των υποψηφίων σπάνια διαφοροποιούνται έστω και λίγο από τις θέσεις των κομμάτων. Η πλειοψηφία δηλαδή των μελών ενός κόμματος επιβάλλουν την άποψή τους και στους υπόλοιπους. Από εκεί και πέρα, ένα μεγάλο μέρος του κόσμου δεν αφιερώνει χρόνο για να διαβάσει το πρόγραμμα του κάθε κόμματος και τις θέσεις του. Παρόλα αυτά, θεωρητικά μιλώντας, η κάθε κυβέρνηση έχει εκλεγεί για να εφαρμόσει αυτό το πρόγραμμα.

Αλλά σπάνια το πρόγραμμα αυτό εφαρμόζεται. Γιατί; Γιατί αφενός προ μνημονίου όσα μέτρα συναντούσαν την αντίσταση του κόσμου πάγωναν και αφετέρου από το μνημόνιο και μετά δεν υπάρχουν δυνατότητες για τόσο μεγάλη παροχολογία. Και το πρόβλημα είναι ότι κανείς δε λογοδοτεί γι'αυτό. Θα έπρεπε κανονικά η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον πρόεδρο της δημοκρατίας να δίδεται μαζί με μία υποχρέωση εφαρμογής του προγράμματος που έχει εξαγγελθεί (φυσικά σε γενικές γραμμές, μικροαλλαγές είναι φυσικό να συμβαίνουν). Και όταν αυτό δε συμβαίνει θα πρέπει ο λαός να εκλέγει εκ νέου εκπροσώπους στη Βουλή. Με νέα προγράμματα που θα είναι υποχρεωμένοι να εφαρμόσουν.

Ο Παπανδρέου εξελέγη με το "Λεφτά υπάρχουν". Και εξελέγη με αυτό γιατί απλά μπορούσε να υπόσχεται στους πάντες τα άπαντα, χωρίς κάποια νομική υποχρέωση να τα εφαρμόσει μετά. Αντίστοιχα τώρα ο Σαμαράς προσπαθεί με το "Ισοδύναμα μέτρα υπάρχουν" να κερδίσει τις εκλογές. Μένει να αποδειχθεί στην πράξη (μιας και σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις φαίνεται ότι θα κερδίσει) αν και αυτό είναι απλά το "Λεφτά υπάρχουν" του 2012. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι δεν είναι. Ας ελπίσω κι εγώ λοιπόν πως δεν είναι. Το μέλλον θα το κρίνει.

Θεωρητικά θα έπρεπε ο κριτής αυτών των ανακριβειών να είναι ο λαός. Αλλά όταν ο λαός κάνει πολλές φορές τα ίδια λάθη και εξαπατάται τόσο εύκολα, ίσως θα έπρεπε να υπάρχει μία ασφαλιστική δικλείδα από το ίδιο το δημοκρατικό σύστημα για να αποφεύγονται αυτές οι πρακτικές. Στο παραμύθι με τον ψεύτη βοσκό, οι συγχωριανοί του χρειάστηκαν μόνο δύο φορές για να σταματήσουν να τον πιστεύουν.

Πώς όμως θα έπρεπε να ψηφίζει κανονικά ο λαός;

Η ψήφος είναι ιερό δικαίωμα του καθενός. Είναι όμως συνδεδεμένο με μία ταυτόχρονη υποχρέωση. Της συνειδητής ψήφου. Όπως πριν πάρουμε μία μεγάλη απόφαση στην προσωπική μας ζωή, όπως όταν μία επιχείρηση ξεκινάει μία επένδυση, όπως πριν αγοράσουμε ένα αυτοκίνητο, εξετάζουμε διεξοδικά όλες τις παραμέτρους, έτσι πρέπει να κάνουμε και πριν ψηφίσουμε. Κάθε φορά. Όπως λέει ο λαός: "Η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια". Πρέπει λοιπόν να φροντίζουμε να αποκτάμε μία πλήρη εικόνα του τι ψηφίζουμε και να μην αναλωνόμαστε στα "εξώφυλλα" των διαφημιζόμενων παροχών. Αλλιώς η ψήφος μας καταδικάζει όχι μόνο εμάς, αλλά και το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο. Και ενίοτε και τις επόμενες γενιές.